Một trong những lỗi kỹ thuật phổ biến khiến tỉ lệ trứng nở thấp chính là máy ấp bị chênh nhiệt. Tức là nhiệt độ trong máy không đều, có chỗ cao chỗ thấp hoặc lúc tăng lúc giảm thất thường. Đây là nguyên nhân âm thầm khiến trứng phát triển không đồng đều, con non yếu hoặc chết phôi. Vậy hiện tượng này do đâu, ảnh hưởng thế nào và cách khắc phục ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết nhé.
Dấu hiệu cho thấy máy ấp bị chênh nhiệt
Chênh nhiệt không dễ phát hiện nếu chỉ nhìn bằng mắt thường. Tuy nhiên, bạn có thể nhận biết qua các dấu hiệu sau:
- Khi soi trứng thấy trứng cùng ngày ấp nhưng phát triển không đồng đều, có quả phát triển nhanh, quả chậm
- Khi nở, có trứng nở sớm, có trứng nở muộn hơn vài ngày
- Nhiều trứng chết phôi ở các thời điểm khác nhau trong quá trình ấp
- Dùng nhiệt kế đặt ở nhiều vị trí trong máy thấy chênh lệch từ 0.5 đến 1°C trở lên
- Con non nở yếu, khó đứng, lông xù hoặc bị dị tật
Chênh nhiệt dù chỉ 0.5°C trong thời gian dài cũng ảnh hưởng đến quá trình phát triển của phôi. Nếu không xử lý kịp thời, cả mẻ trứng có thể gặp vấn đề.
Nguyên nhân khiến máy ấp trứng không đều nhiệt
1. Bộ điều khiển nhiệt độ sai số cao
Một số máy ấp giá rẻ hoặc máy ấp trứng tự chế sử dụng bộ điều khiển nhiệt không chính xác, sai số lớn, dẫn đến nhiệt độ dao động nhiều. Có khi bạn đặt 37.5°C nhưng thực tế bên trong máy lên tới 38.5°C hoặc chỉ 36.5°C.
2. Quạt gió tuần hoàn hoạt động yếu hoặc bị hỏng
Nhiệt độ trong máy chỉ đều khi có luồng gió lưu thông tốt. Nếu quạt gió yếu, không đủ lực thổi đều khí nóng khắp buồng ấp, sẽ tạo ra các “điểm nóng – điểm lạnh” trong máy, khiến trứng ở gần bộ nhiệt thì quá nóng, trứng ở xa lại lạnh.
3. Thiết kế buồng ấp chưa tối ưu
Một số máy có thiết kế vỏ mỏng, không cách nhiệt tốt hoặc có lỗ thông khí quá lớn, khiến hơi nóng bị thất thoát, làm nhiệt độ khó duy trì ổn định. Vấn đề máy ấp bị chênh nhiệt này thường gặp ở các dòng máy ấp trứng tự chế hoặc máy tự lắp ráp.
4. Đặt máy ở nơi có luồng gió mạnh hoặc ánh nắng trực tiếp
Nếu đặt máy gần cửa sổ, nơi có gió lùa mạnh hoặc ánh nắng chiếu trực tiếp thì nhiệt độ trong máy có thể biến động theo môi trường bên ngoài, khó kiểm soát.
Cách khắc phục tình trạng máy ấp bị chênh nhiệt
1. Kiểm tra và hiệu chuẩn lại cảm biến nhiệt độ
Nên dùng một nhiệt kế chính xác (ví dụ nhiệt kế thủy ngân hoặc nhiệt kế chuyên dùng cho máy ấp) để kiểm tra và so sánh với nhiệt độ hiển thị trên máy. Nếu sai số cần điều chỉnh lại bộ điều khiển hoặc thay cảm biến.
2. Vệ sinh và kiểm tra quạt gió định kỳ
Quạt gió nên được vệ sinh 1–2 tháng một lần để tránh bụi bẩn làm giảm hiệu suất. Nếu quạt chạy yếu, rung lắc hoặc không quay, nên thay quạt mới để đảm bảo lưu thông khí nóng đều trong máy.
3. Sắp xếp trứng đều trong buồng ấp
Không nên dồn trứng quá nhiều về một bên hoặc xếp chồng chéo nhau. Hãy xếp trứng vào giữa khay rồi xếp dần ra ngoài. Việc sắp xếp trứng đều giúp luồng nhiệt phân bố tốt hơn và hạn chế tình trạng máy ấp bị chênh nhiệt.
4. Đặt máy ở nơi thoáng mát, tránh nắng và gió
Không đặt máy ấp trứng ở ngoài hành lang, gần cửa sổ hay nơi có quạt máy thổi trực tiếp. Nhiệt độ môi trường lý tưởng để vận hành máy là từ 25–30°C, ít biến động.
5. Sử dụng máy ấp chất lượng cao, có cách nhiệt tốt
Các dòng máy ấp trứng vỏ gỗ hoặc vỏ cách nhiệt dày sẽ giúp giữ nhiệt ổn định hơn rất nhiều so với vỏ mỏng hoặc tự chế. Ngoài ra, nên chọn loại máy có bộ điều khiển nhiệt độ – độ ẩm tự động, tích hợp quạt đảo gió và đảo trứng tự động để đảm bảo hiệu quả tối đa.
6. Theo dõi thường xuyên và điều chỉnh kịp thời
Nên đặt thêm một nhiệt kế phụ ở vị trí khác trong máy để so sánh. Nếu phát hiện chênh lệch quá nhiều, cần xoay vị trí trứng hoặc tăng cường lưu thông khí trong buồng ấp. Ngoài ra, khi thấy trứng nở không đều hoặc phát triển bất thường, cần kiểm tra lại nhiệt độ ngay.
Máy ấp bị chênh nhiệt là một lỗi kỹ thuật không hiếm gặp, nhưng hoàn toàn có thể khắc phục nếu bạn kiểm tra và theo dõi đúng cách. Để đảm bảo tỷ lệ trứng nở cao, điều quan trọng là máy ấp cần hoạt động ổn định, nhiệt độ và độ ẩm chính xác, không dao động nhiều trong suốt quá trình ấp. Nếu bạn đang sử dụng máy ấp trứng tự chế hoặc máy cũ có hiện tượng sai số nhiệt thường xuyên, đây có thể là thời điểm thích hợp để nâng cấp lên một dòng máy ấp tự động hiện đại hơn.
Hãy tham khảo các dòng máy ấp trứng Mactech – máy ấp tự động, kiểm soát nhiệt độ – độ ẩm chính xác, được nhiều trại giống và hộ chăn nuôi nhỏ lẻ trên toàn quốc tin dùng.
